अंक

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन

समाज प्रबोधन पत्रिका

वर्ष ६३। अंक २४८ । जानेवारी-फेब्रुवारी-मार्च २०२५

ISSN No. 0973-2845

RNI No.: 11294/63

अंतरंग

लेख

जातीय अस्मिता आणि राजकारण / आनंद तेलतुंबडे / ३

विनोदकुमार शुक्ल / सुनीलकुमार लवटे / ११

सवाजीरावांचा 'क्रांतिकारक' वारसा / दिनेश पाटील / १७

राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज व्यापार आणि वाणिज्य / दत्तात्रय मचाले / २६

समाजमाध्यमांचे वाङ्मयीन मूल्य... / वासुदेव भाऊसाहेब ऊगले / ३९

ग्रामविकासासाठी संवाद योगेश बोराटे, राधेश्याम जाधव / ४३

आदिवासी मीना समाजाच्या धार्मिक परंपरा / केरकळ अर्जुन शंकर

मराठा आरमार : सामर्थ्य आणि मर्यादा / सुरेश वसंत शिखरे

पुस्तक परीक्षण

एकात्मिक शिक्षणाची अपरिहार्यता / रमेश साळुंखे / ७७

चरित्र सत्यशोधक लोकशाहिराचे / संग्राम गोपीनाथ थोरात / ८१

पुनर्वाचन

वि. का. राजवाडे / तर्कतीर्थ लक्ष्मणशास्त्री जोशी / ८५

पुस्तक परिचय / ९६

लेखन सूची- २०२४ / रखी लोंढे / ९८

समाज प्रबोधन पत्रिका  वर्ष ६२। अंक २४८ । ऑक्टोबर ISSN No. 0973-2845 | नोव्हेंबर - डिसेंबर २०२४ 

RNI No.: 11294/63 

अंतरंग 

लेख 

• महाराष्ट्राचे सांस्कृतिक पुनरुत्थान व आधुनिक मराठी साहित्य / स. ह. देशपांडे /

• भारतीय साहित्यातील भाषांतराचे योगदान / मेधा पानसरे / ३८ 

• तर्कतीर्थांची 'आनंदमीमांसा' / सरोजकुमार मिठारी / ४६ 

• बांगलादेश पेचप्रसंग लोकशाही व्यवस्थेला आलेले अपयश व भारतापुढील आव्हाने / सुखदेव सदाशिव उंदरे / ५३ 

• समृद्धी महामार्ग : राजकीय अर्थव्यवस्थेचे नवे प्रारूप / श्रीकृष्ण परिहार / ६० 

• महाराष्ट्र विधानसभा निवडणूक २०२४ चा अन्वयार्थ महायुतीचे यश; मविआची पडझड / विवेक घोटाळे / ७४ 

• गोंड समाजातील आर्थिक समस्या व युवकांवरील सामाजिक परिणाम (जिल्हा चंद्रपूर परिक्षेत्र) /हिरदयशहा राजेबिरशहा आत्राम, फुलचंद वासुदेव निरंजने / ८१ 

पुस्तक परीक्षण 

• सोलापूरचे शिल्पकार / अरविंद जोशी / ९१ 

□ श्रद्धांजली 

• डॉ. मनमोहन सिंग / अशोक चौसाळकर / ९४ 

पुनर्वाचन 

• राजकीय वास्तववाद आणि आध्यात्मिक आदर्शवाद / आचार्य शं. द. जावडेकर / ९८

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन समाज प्रबोधन पत्रिका वर्ष ६२। अंक २४७ । जुलै-ऑगस्ट-सप्टेंबर २०२४ ISSN No. 0973-2845 | RNI No.: 11294/63  अंतरंग लेख

• स्मरण गांधीजींचे जनार्दन वाघमारे ३

• मिली पोलाक आणि गांधी किशोर बेडकिहाळ / २६

• देशभक्त केशवराव जेधे अरूण भोसले ३५

• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरप्रणित जातिनिर्मूलनाची विचारतत्त्वे / सारीपुत्र तुपेरे / ४९

• चिम्बवादी हिंदी कवी डॉ. केदारनाथ सिंह / सुनीलकुमार लवटे / ६२

• डिजिटल भारत आणि महिला सक्षमीकरण समाजमाध्यमावरील लिंग, लैंगिकता आणि विचलनात्मक व्यवहार / चेतना देसाई, राजेंद्र पवार / ६८

• 'रिगाण' माणसाचा मुळांकडे जाण्याचा संघर्ष गजानन विठ्ठलराव भोसले / ८१

ग्रंथ परिचय

• लढवय्या कामगार नेत्याची कहाणी ऋतुराज बुवा / ८९

• 'व्हिसाच्या प्रतीक्षेत': अस्पृश्यतेची दाहकता ! / श्रीकिशन मोरे / ९३

• अभावग्रस्त माणसांच्या अगतिकतेच्या कहाण्या / संदीप दळवी / ९६

श्रद्धांजली

• कॉ. सीताराम येचुरी अशोक चौसाळकर / १०३

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन समाज प्रबोधन पत्रिका वर्ष ६२। अंक २४६ । एप्रिल मे जून २०२४ ISSN No. 0973-2845 | RNI No.: 11294/63अंतरंग लेख

• जनादेश २०२४ / अशोक चौसाळकर / ३

• महिला प्रतिनिधित्व आणि महिलाकेंद्रित योजनांचे राजकारण / कृपादेवी पाटील / ९

• ओबीसी राजकारण आणि लोकसभा निवडणूक २०२४ / यशवंत झगडे / १४

• अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमार्तीसाठीच्या राखीव असणाऱ्या

जागांचा लोकसभेच्या तीन निवडणुकांचा लेखाजोखा / पांडुरंग भोये / १९ • भारतीय मुस्लिमांचे राजकीय प्रतिनिधित्व आणि वजाबाकीचे राजकारण / मो. अली निजामोद्दीन माळेगावकर / ३०

• कृषिमालाच्या किफायतशीर किंमतीवर राजकीय वाक्युद्ध / बाबासाहेब मुंढे / ४१

• महाराष्ट्र: काँग्रेसचे पुनरुत्थान आणि भाजपची पडझड / विवेक घोटाळे / ५१

• उत्तर भारत: भाजपचे मर्यादित यश; राजकीय पक्षांचे बदलते सामाजिक आधार / शिवाजी मोटेगावकर, राजेंद्र भोईवार / ६८

• मध्यभारत : भाजपचे वर्चस्व (मध्यप्रदेश, छत्तीसगड) / सोमिनाथ घोळवे / ७९

• राजस्थान, गुजरात आणि गोवा सातत्य आणि बदल / अजिंक्य गायकवाड / ८७

• प. बंगाल आणि ओडिशा दोन राज्ये, दोन संदर्भ / केदार देशमुख / ९६

• ईशान्य भारतातील निकालाचा आढावा काही अपेक्षित, काही आश्चर्यकारक / गायत्री लेले / १००७

• दक्षिण भारत-लोकसभा निवडणुकीचा निकाल / सूर्यकांत लक्कप्पा गायकवाड / ११४

• महाराष्ट्रातील लोकसभा निवडणूक / प्रकाश पवार / १२८

• राष्ट्रीय कवी काझी नजरूल इस्लाम / प्रसाद माधव कुलकर्णी / १३६

• लोकसभेच्या ५४३ जागांच्या पक्षनिहाय निकालाचा तक्ता / १३९

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन समाज प्रबोधन पत्रिका वर्ष ६२। अंक २४५ । जानेवारी-फेब्रुवारी-मार्च २०२४

अंतरंग लेख

• मी ख्रिश्चन का नाही? / मूळ इंग्रजी बर्दाड रसेल, मराठी अनुवादक : शैलेश अ. जोशी / ३

प्रबोधन काळातील धर्मचिंतनाची फलश्रुती / नामदेव गपाटे / १७

• गांधीवाद आणि मराठी नाटक / रमेश साळुंखे / २७

• गुलजार : साहित्य, सिनेमा व संस्कृतीचा त्रिवेणी संगम / सुनीलकुमार लवटे / ३५

• केनिया आणि न्गुगी वा थिओन्ग 'ओ यांची कादंबरी 'मातीगारी' / मेघा पानसरे / ४२

• अमली पदार्थांचे व्यसनः समाजासाठी एक शाप / गोसावी शुभांगी रविंद्रगीर / ५३

• महाराष्ट्रातील सिंचनव्यवस्था आणि शाश्वत विकास / सोनाली वाखरडे / ५९

• छत्रपती शाहू महाराजांचे औद्योगिक विकासाचे धोरण / दत्तात्रय मचाले / ६५

□ श्रद्धांजली

•डॉ. सुषमा करोगल / रणधीर शिंदे / ८०

□ ग्रंथ परीक्षण

• मराठा आरक्षण आणि महाराष्ट्राचे राजकारण / सूर्यकांत गायकवाड / ८४

• एककांचे इतर मानकरी / अरुण शिंदे / ९०

□ पुनर्वाचन

• समाजवाद, ईश्वरनिष्ठा आणि कर्मकांड / गं. बा. सरदार / ९७

लेखनसूची - २०२३ / रवि लोंढे / १०६

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन समाज प्रबोधन पत्रिका वर्ष ६१। अंक २४४ । ऑक्टोबर-नोव्हेंबर-डिसेंबर २०२३

अंतरंग लेख

• 'हुकूमशाहीचे आव्हान' / अशोक चौसाळकर / ३

• मौलाना अबुल कलाम आजाद / जनार्दन वाघमारे / १७

• पुन्हा एकदा जम्मू-काश्मीर / अशोक चौसाळकर / ३५

• तेंडुलकरांच्या सप्तनायिका / नितीन रिंढे, सई प्रभू / ४०

• हिंदी साहित्यातील एकांत साधक निर्मल वर्मा / सुनीलकुमार लवटे / ४८

• मध्यप्रदेश आणि छत्तीसगड निवडणूक २०२३: पुन्हा भाजपाचे वर्चस्व !! / सोमिनाथ घोळवे, राजेंद्र भोईवार / ५३

• मिझोराम - द्विध्रुवीय सत्तास्पर्धेला छेद देणारा निकाल / शिवाजी मोटेगावकर / ६७

• राजस्थान विधानसभा निवडणूक २०२३ः द्विपक्षीय स्पर्धेची चौकट राज बदला, रिवाज नही... / केदार देशमुख / ७३

• तेलंगणातील विजयामुळे काँग्रेसला मिळाला आधार / सूर्यकांत लक्कप्पा गायकवाड / ७९

□ पुस्तक परीक्षण

• जनाक्का शिंदे / वैशाली प्रकाश पवार / ८८

• माय मराठीचे वर्तमान प्रतीत करणारा ग्रंथ / सर्जेराव पद्माकर / ९५ टिपण

• अण्णा भाऊ सा.ठे आणि वि. स. खांडेकर / राम देशपांडे / १०२ स्वैर अनुवाद / चंद्रकांत लंगरे / १०४

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन समाज प्रबोधन पत्रिका वर्ष ६१। अंक २४३ । जुलै-ऑगस्ट-सप्टेंबर २०२३

अंतरंग लेख

• भारतीय मध्ययुग समजून घेताना... / राहुल मगर / ३

• लोकहितवादींची धर्मचिकित्सा आणि आजचा समाज / विठ्ठल दहिफळे / १०

• दीनबंधू सार्वजनिक सभा / बापूराव घुंगरगांवकर / १६ काँग्रेस व खुदाई खिदमतगार यांचा सहप्रवास (१९३२-१९४७) / बालाजी चिरडे / २३

• स्वामी रामानंद तीर्थ आणि संयुक्त महाराष्ट्राची चळवळ / अभय दातार / ३६

• भारतीय लोकशाही आणि राज्यघटनेचा मूलभूत संरचना सिद्धांत / शिवाजी पाटील / ४६

• महाराष्ट्राचे बदलते अर्थ-राजकारण आणि मराठा पेचप्रसंग / विवेक घोटाळे / ५६

• महाराष्ट्रातील नगरपंचायत निवडणुका २०२१-२२: काही संदर्भ / अंकुश पाराजी आवारे, कैलाश विठ्ठल शिंदे / ७४

• लोकमंगल साहित्यिक : रामवृक्ष बेनीपुरी / सुनीलकुमार लवटे / ८३

• विस्मृतीत गेलेल्या सातारच्या नकोशीं / प्रियांका यादव-जगताप / ८९

□ श्रद्धांजली

• गुंतलेले प्राण या रानात माझे / राजा होळकुंदे / १०२

□ पुस्तक परीक्षण

• सासरचे दिवस / १०७

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन समाज प्रबोधन पत्रिका वर्ष ६१। अंक २४२ । एप्रिल-मे-जून २०२३

अंतरंग लेख

• रणजित गुहा : भारतीय इतिहासलेखनाला कलाटणी देणारे अभ्यासक / अवनीश पाटील / ३

• रावसाहेब मंडलिक यांची समाजसुधारणा विषयक भूमिका / विशाल व्यंकट रणखांब / २१

• लोकविलक्षण साहित्यिक रांगेय राघव / सुनीलकुमार लवटे / ३२

• हिंदुत्ववाद्यांचा नवा करार / श्याम पाखरे / ३८

• अभ्यासक्रमाची पुनर्रचना की हिंदू राष्ट्राचा अजेंडा / रमेश पाटील, शरद जावडेकर / ४३

• अस्वस्थ वर्तमानाची कविता - १ अनुराधा पाटील यांच्या कवितेचे नवे वळण / रणधीर शिंदे / ५६

• अस्वस्थ वर्तमानाची कविता २

काळाच्या कोलाहलाची करुण विडंबन उपहासचित्रे / रणधीर शिंदे / ६२

• सांस्कृतिक राजकारण आणि मराठी कादंबरी / गजानन विठ्ठलराव भोसले / ६७

• कर्नाटक निवडणूक निकालाचा अन्वयार्थ / सूर्यकांत गायकवाड, विवेक घोटाळे / ७४

□ ग्रंथ परीक्षण

• म. फुले : सम्यक व समतोल चिंतन / पंडित टापरे / ८५

• विद्येच्या प्रांगणातील पाच तपे व्ही. एन. शिंदे / ९३

• महामारी व साथीच्या रोगांचा इतिहास / भिमाशंकर बिराजदार / ९९

□ श्रद्धांजली

• प्रकाशसिंग बादल / अशोक चौसाळकर / १०३

□ पत्रव्यवहार

• देवकर्ण मदन / १०६

• दिवाकर देशपांडे / १०६

□ पुस्तक परिचय / १०७

समाज प्रबोधन संस्थेचे प्रकाशन समाज प्रबोधन पत्रिका वर्ष ६१। अंक २४१। जानेवारी-फेब्रुवारी-मार्च २०२३

अंतरंग लेख

• राजा राम मोहन रॉय (१७७२ ते १८३३) / अशोक चौसाळकर / ३

• वसाहतकालीन नागपुरातील स्त्रीशिक्षण व ख्रिस्ती धर्मोपदेशकांचे प्रारंभिक प्रयत्न / अभिलाषा राऊत / ९ 

• वसाहतकालीन एतद्देशीयांची मुंबई / महेश गावस्कर / १५

• महाराजा सयाजीराव आणि रियासतकार सरदेसाई / दिनेश पाटील / २४

• सत्यशोधक जलसे स्वरूप व परिणाम / प्रशांत शहाजीराव पाटील / ३४

• अंतर्मनाचा ठाव घेणारे हिंदी साहित्यिकः अज्ञेय / डॉ. सुनीलकुमार लवटे / ४२

• ल्युबोव पपोवा (१८८९ १९२४) / मेघा पानसरे / ४८

• डॉ. सुधीर रसाळ यांचा नवा समीक्षा ग्रंथ / देवकर्ण तुळशीराम मदन / ५२ ८००

• भारतातील असंघटित कामगारांपुढील आव्हाने / संदिपान गव्हाळे / ६६

• 'पठान' : फेटीशीझम आणि मंदीचे राजकीय मानसशास्त्र / इनायत परदेशी / ७२ 300

□  ग्रंथ परीक्षण

• विचारनाट्याची मर्मग्राही चिकित्सा / नागनाथ बळते / ७८

□  पुस्तक परिचय पुनर्वाचन

• सावरकर व गांधी / प्रल्हाद केशव अत्रे / ८५ लेखनसूची - २०२२